Opnieuw aangeklaagd

Wiel van Dinter vervolgt zijn verhaal. We zitten inmiddels in de jaren 40 van de 19e eeuw en de situatie tussen pastoor van Alphen en de NH predikant is nog niet opgeklaard:

Voor Henr. Ruttinck, dominee van de Gennepse protestantse gemeente, bleven processies een doorn in het oog. In 1848 wendt hij zich opnieuw tot de gouverneur: pastoor Van Alphen lapt de richtlijn van 1842 aan zijn laars. De predikant heeft maar liefst 35 processiën geteld! In niet mis te verstane bewoordingen klaagt hij pastoor Van Alphen als de veroorzaker van alle ellende aan.

Rapport
De (nieuwe) gouverneur in Maastricht leest deze klacht uit het verre Gennep. Een ambtenaar legt het dossier ‘Processies te Gennep' uit 1842 op zijn bureau. Na bestudering vraagt de bewindsman om bericht en raad aan de districtscommissaris (d.c.) te Roermond. Deze wijst in zijn rapportage op de krasse toon van de klacht: de dominee blies wel erg hoog van de toren. Mede gelet op het feit dat de Gennepse bevolking bestaat uit 1000 katholieken, 60 protestanten en 20 joden.
Het overgrote deel van de door Ruttinck als processie bestempelde processiën waren bedevaartstoeten die door Gennep trokken naar en van Kevelaer. Er bestond verschil tussen in de wet genoemde processies en bedevaarttochten. Deze traditionele stoeten, aldus de d.c., bestonden in Gennep van oudsher. En in de Franse en Belgische tijd waren er nooit klachten gerezen.

Advies
De bedoelde geluidsoverlast moest in juiste proporties worden gezien. Een tiental zangers en muzikanten passeerden het protestants kerkgebouw in korte tijd op afstand. Zijn advies: arrangeer een overleg met de kerkvoogd bisschop Paredis in Roermond. Uit toon en inhoud van de klachten maakte de d.c. op, dat de dominee de pastoor niet benaderd had voor overleg.

Prudent
De gouverneur achtte het toch raadzaam deze ‘'tere kwestie' naar de hoge regering in Den Haag te sturen. Hij wist dat er onder koning Willem I een streng regiem geheerst had tegenover de katholieken. Nu onder Willem II was dat milder geworden. De regering diende zich over die zaak in het overwegend katholiek Gennep, gelegen in dat oer katholieke Limburg, ietwat prudent op te stellen. Mede gezien de onrust die in dat gewest heerste sinds de terugkeer onder de Nederlandse vlag.
Een overleg tussen de kerkelijke en staatkundige overheid zou de oplossing brengen.
De d.c. vindt dat ds Ruttinck wel erg ‘hoog te paard' zit. Bij een getal van 60 protestanten in Gennep tegenover 1000 katholieken zou een gematigde opstelling eerder positief effect sorteren..

Populariteit
Deze opstelling van Ruttinck zal de verstandhouding tussen het katholiek en protestant volksdeel niet ten goede zijn gekomen. De populariteit van pastoor Van Alphen lijdt niet onder deze commotie. De ondertussen 70jarige geestelijke trekt zijn eigen plan. Hij geeft elke week godsdienstles op de lagere school, bezoekt de zieken en ondersteunt de armen. Hij leest zijn brevier in de tuin achter de pastorie. Bij grote nood steekt hij de helpende hand toe en hij schuwt niet welgestelden op hun plicht tot naastenliefde te wijzen. Zijn parochianen dragen hem op handen.

Verkiezing
In mei 1848 moeten de stemgerechtigden van de gemeente Gennep uit hun midden twee burgers kiezen. Deze kiezen op hun beurt de afgevaardigden die Limburg vertegenwoordigen in de Duitse Bond. (Limburg werd vanaf 1839 bestuurd door Nederland én de Duitse Bond.) De populariteit van de pastoor zien we terug in de verkiezingsuitslag: 1. Th. van Alphen (150 stemmen); 2. Burgemeester A.J. Gilta (113 st.).

Hertogdom Limburg/Duitse Bond
de oude Maasstraat
FOTO -Kaart Hertogdom Limburg /-de oude Maasstraat
50 jarige in de bloemen

dit jaar viert het kerkelijk dameskoor van de St Martinusparochie haar 50jr jubileum. Het koor is indertijd begonnen als "rouw- en trouwkoor" om naast de "gewone" kerkelijke vieringen vooral begrafenissen en huwelijken op te luisteren, en met groot succes. Ik hoorde de dames afgelopen zaterdagavond in de Paaswake weer eens zingen en ik moet eerlijk zeggen dat ze wel heel erg goed zingen. Een aanrader om te gaan beluisteren. De dames repeteren elke woensdagochtend in de Goede Herder en zouden uitbreiding en verjonging erg leuk vinden. Momenteel is Steven Gerrits dirigent van het dameskoor. Het gouden jubileum wordt gevierd op zondag 15 april met een plechtige mis met daarna een receptie in de pastorietuin. U wordt van harte uitgenodigd. Zouden ze leuk vinden.

Pierre

 

Nieuwe voorzitter Jong Nederland
Op 23 maart 2018 heeft Anja Derks-Marinussen de voorzittershamer van Jong Nederland afdeling Gennep overgegeven aan Boyan van der Mooren. Anja is 15jr voorzitter geweest. Boyan werd met algemene stemmen gekozen
De pastoor trekt processies

Wiel vervolgt zijn verhaal over pastoor van Alphen. Gennep is (weer) bij (gereformeerd) Nederland

Pastoor Van Alphen merkte al snel dat de Nederlandse overheid van 1839 in hoofdzaak reformatorisch was en de katholieke eredienst vrijheden moest bevechten. In het hertogdom Limburg mochten plaatsen met een overwegend katholieke bevolking in een katholieke regio maximaal 6 processies per jaar over de openbare weg houden mits die rituele stoeten van oudsher bestonden. Gennep was zo'n plaats. Pastoor Van Alphen, afkomstig uit het Kleverland, had met die beperking grote moeite.

Klaagbrief
Dominee H. Ruttinck, sinds 1836 in Gennep, ergerde zich sedert zijn aantreden mateloos aan deze rituele stoeten. Hij richt zich op 1 april 1842, met voorbij gaan van de lokale overheid, rechtstreeks tot de hoge autoriteit, de gouverneur van Limburg. In een brief doet hij zijn beklag over het optreden van de pastoor. Dat de verstandhouding tussen beide geestelijke leiders bepaald niet hartelijk was, moge blijken uit de toonzetting, woordgebruik en inhoud van de klaagbrief.

Ruttincks klacht
De dominee beticht de pastoor er in zijn brief van opzettelijk processies met veel lawaai, luid biddend, zingend en musicerend langs zijn kerkgebouw te laten trekken. Hij hield daar dan op dat moment een godsdienstoefening.
Dominee Ruttinck schrijft letterlijk:
“… Deze pastoor is een man, die aan UHEG niet onbekend kan zijn wegens zijn twistgierig, hatelijk en onverdraagzaam gedrag.” Verderop in zijn brief heet het:
“… Wij hebben gezwegen om hem niet openlijk als een leugenaar aan te klagen, toen hij aan den Koning, bij H.D. bezoek alhier, durfde te verzekeren, dat alhier steeds vrede, verdraagzaamheid en eendragt hadden plaats gevonden.” Ook vindt de dominee het opmerkelijk dat de burgerlijke overheid (gemeentebestuur) en rijksambtenaren in de optocht meetrekken. De klager vraagt tot slot nederig dat aan de vele processies gedurende zijn godsdienst een einde moge komen.

Richtlijn
De gouverneur trad in overleg met de apostolisch vicarius. De pastoor kreeg als richtlijn het aantal processies waarbij het Allerheiligste werd mee gedragen te beperken. En die dan te houden op een zodanig tijdstip dat de gereformeerde godsdienst niet werd verstoord.
Pastoor Van Alphen diende zich volgens de vicarius aan de richtlijnen te houden. Dus trokken de Sacraments- en Mariaprocessie, de Kindheids- en de Kruisdagenprocessie door het stadje. De overige processies hield de pastoor niet op de openbare weg maar op ‘eigen' (kerk)terrein. De verstandhouding tussen dominee en pastoor daalde tot een dieptepunt.

(Bron: P.J. Margry: Teedere quaesties…Hilversum, 2000)

bijna 100jr na de tijd van van Alphen trekt hier een processie door de Zandstraat (rond 1930)
Kindheids-processie. En natuurlijk gaan de kinderen op de foto

FOTO: -processie door Gennep/ -kindsheidprocessie

Katholieken en Protestanten vechten elkaar de tent uit

in Gennep leek het wel. En zelfs zodanig dat er nog kranten-artikelen aan gewijd werden zo'n 90jaar later. Wat er aan de hand was? De nieuwe dominee van de Nederlands Hervormde kerk ergerde zich aan de luidruchtige processies van de katholieke pastoor van Alphen (met harmonie en gezang) langs op de Hervormde kerk, terwijl daar een dienst aan de gang was. Hij ergerde zich dusdanig dat hij zijn beklag deed bij de gouverneur van Limburg. Deze wist er niet goed raad mee en vroeg op zijn beurt weer raad aan de regering in Den Haag. Hoe dit ging kunnen we zelfs nu anno 2018 terug lezen. Komisch en gelukkig niet meer aan de orde.

de klacht van de dominee
de mening van de minister
Het raadsel van het MULO gebouw aan de Picardie

Op de foto in het afscheids-foto-album van Heijs als direkteur gemeentewerken in 1953 van de scholen in de Picardie zien we rechts de lagere school Maria Goretti en links de Agnes MULO. Een andere foto uit 1961 laat de harmonie zien, die in de Picardie een processie loopt en zien we op de achtergrond diezelfde Agnes MULO. In de tussentijd is er echter iets gebeurd. Het gebouw heeft plots een verdieping gekregen. Heel verassend en ook vreemd, want het moet niet zo simpel geweest zijn en zeker niet bij die dakvorm van 1953. Misschien weet iemand hier meer over te vertellen.

De pastoor en conflicten

Wiel vervolgt: we zijn inmiddels in 1841 aangeland. Gennep is (weer) bij Nederland, de koning wil op bezoek komen en de spanning tussen katholieken en protestanten loopt op.

Kort na Genneps overgang van België naar Nederland (1839) onderhield burgemeester Gilta zich met pastoor Van Alphen. Gilta had namelijk klachten ontvangen van de protestantse gemeente via dominee Ruttinck. Het betrof hier de vele keren dat de pastoor met koorzangers en het Muzijk Corps (dus de Harmonie),in processie door Genneps straten trok. Protestanten stoorden zich daaraan, volgens de dominee. Pastoor Van Alphen nam deze klachten voor kennisgeving aan. Gedurende het Belgisch bewind en daarvoor onder dominee Hermsen was er nooit geklaagd. De pastoor bleef processie trekken. Sinds dien negeerden Van Alphen en Ruttinck elkaar.

Koninklijk bezoek
Maart 1841 ontvangt burgemeester Gilta een brief van het Gouvernement, waarin hem meegedeeld wordt dat koning Willem II voornemens is komende juni een werkbezoek aan het hertogdom Limburg te brengen. Hij wil daarbij ook Gennep aandoen en op het stadhuis genodigden ontvangen. Voorts dient de burgemeester te zorgen voor zes wisselpaarden op die dag. Ten slotte moet de ‘beschadigde' doorgaande route alle noodzakelijke reparaties ondergaan! (De rijksweg is van latere datum wvd)

Uitnodiging
In mei 1841 krijgen alle vijftien leden van het Muzijk Gezelschap persoonlijk een schriftelijke uitnodiging om op 11 juni het bezoek van de koning muzikaal op te luisteren. (Bij de vijftien leden blijken 4 bakkers en 3 pottenbakkers te zijn! wvd). Dirigent is dan Jan Arnold Michels, die in 1838 zijn heerbroer, kapelaan Herman G. Michels, is opgevolgd. Laatste heeft Gennep heimelijk verlaten. (Om zijn heeroom Theodoor van Alphen niet te verdrieten.) Hij is namelijk -blijkt later- in het klooster getreden. (1838)

Weerspannig
Vanwege dit koninklijk bezoek ontstaat er een conflict tussen pastoor Van Alphen en de Apostolisch vicarius Joh. Paredis. De pastoor krijgt van de vicaris de boodschap om op die 11e juni bij de koning op audiëntie te gaan. Maar deze weigert bij koning Willem II te verschijnen. “Die protestantse vorst is mij vreemd. Ik heb de koning van Pruisen, een koning en keizer van Frankrijk, een koning van de Nederlanden,en de koning van België reeds geëerd. Ik ken mu nog slechts één Heer, God almachtige vader”.

Keuze
Het conflict liep hoog op. Bij de diplomatieke vicaris viel dit weg blijven bij de protestantse koning totaal verkeerd. Onmin bij de koning was het laatste wat de vicaris wilde. Hij speelde het toen hoog. De obstinate pastoor werd voor de keus gesteld: geschorst worden als pastoor of op audiëntie gaan. Pastoor Van Alphen wilde zijn parochianen niet in de steek laten. Hij koos voor het laatste en ging met frisse tegenzin die 11e juni naar het stadhuis…

Brief van burgemeester Gilta aan de 15 muzikanten van de harmonie om mee te doen aan het feestelijk onthaal van de koning
Het stadhuis van Gennep. In 1841 was het stadhuis nog niet gepleisterd. Dit werd 30jaar later gedaan vanwege vochtproblemen binnen. Weer later werd die pleisterlaag (gelukkig) weer verwijderd en veranderde ook het dak van de stadhuistoren van de ui-vorm van toen naar het veel elegantere dak van nu.

Noot Harm: zelfs bijna 100jr later kreeg dit conflict tussen de katholieke pastoor en de Ned Herv predikant nog aandacht in de Nl Pers. Ik zal eerdaags een krantebericht hierover online zetten.

Gennepenaren in 1941
Ik vroeg laatst uw hulp om namen te vinden bij de foto van de serenade aan de 100 jarige moetje van Leeuwen. Inmiddels weten we al een aantal namen.
Alleen maar winnaars

Gisteren waren de gemeenteraadsverkiezingen in Gennep, en blijkbaar met alleen maar winnaars. Rob Janssen van de SP was blij dat ze maar 1 zetel omlaag gingen na de giga winst van 4jr geleden (3 reguliere zetels + 1 restzetel), Jacques van Bergen van het CDA was supergelukkig dat ze er zelfs 2 zetels bij kregen en van 3 naar 5 gingen, Anke Sonnemans van D66 was blij dat ze stabiel op 3 zetels bleven (2 reguliere zetels + 1 restzetel), Janine van Hulsteijn van de VVD was blij dat ze met een zetel meer van 2 naar 3 zetels gingen en Luc Brouwers van de PvdA was blij dat ze verdubbelden van 1 naar 2 zetels. En Joy was natuurlijk ook blij want hij stond op nr 2. :-). Het geheel overschouwend zijn zo te zien vooral het CDA en de VVD de grote winnaars. Gezamenlijk hebben ze zelfs meer dan de helft van het totaal aantal uitgebrachte stemmen gehaald. Vanwege de verdeling van de restzetels (naar SP en D66) gaat dat echter bij de verdeling van de zetels niet op. Dan blijven ze steken op 8.

Nu maar afwachten wat voor college we krijgen. Het CDA is aan zet. Deze site laat vooral plaatjes zien en daarom laat ik u grafisch de verkiezingsresultaten van deze partijen vanaf 2002 zien, met, maar ook zonder de KERN, die er nu niet meer bij is. De resultaten tonen het percentage van de stemmen die de partijen in de loop van de jaren gekregen hebben> het verhaal erbij kunt u waarschijnlijk zelf wel bedenken.

De verkiezingsuitslagen met de verkregen percentages
Als Kern wordt weggelaten zou de ontwikkeling als hierboven zijn geweest.

Ik ben, als gezegd, benieuwd. Zoals u weet ben ik, als grootvader en oud-bestuurder, nogal begaan met het lot van Maria Goretti en dan maak ik me toch zorgen. De lijsttrekker van het CDA vindt dat het kindcentrum een initiatief van onderop is {van de besturen van de koepels Invitare (openbaar onderwijs: 9 scholen) en Lijn 83 (bijzonder onderwijs: 15 scholen)}.

Tegenwoordig zijn die super-besturen een erg vreemd fenomeen, erg ver van de school af, en niet echt democratisch of met democratische controle. Dan hebben die (éénkoppige) besturen vervolgens een raad van toezicht die zichzelf benoemt. De scholen zelf komen in dit verhaal nauwelijks voor. Van onderop....

De betroffen scholen zijn in de praktijk dus afhankelijk hoe het in hun koepel geregeld is en hoe dat bestuur zich opstelt. Schijnt bij Invitare (Elckerly) ok te zijn, maar bij Lijn 83 is dat op zijn minst zeer twijfelachtig.

Een ander "argument" zou zijn dat er al 4jr gesproken wordt. Beter tenhalve gekeerd, dan ten hele gedwaald, is dan een heel verstandig gezegde. Het zou vervolgens ook bijzonder zijn dat het CDA in Gennep uiteindelijk het bijzonder onderwijs in de oude kern van Gennep de nek omdraait. (volgens mij draaien dan een aantal mensen zich in hun graf om) Overigens klopt die 4jr niet, want de MR van Maria Goretti is pas 3 maanden geleden om advies gevraagd. En dan, opperste verbazing, blijkt er ook nog niet eens een onderwijsvisie voor dat kindcentrum te zijn. Moet nog opgesteld worden..... Je zou toch denken dat het daar mee zou moeten beginnen. De schooldirekties wijzen naar de gemeente "het MOET" van de gemeente". PvdA vindt dat besturen vertrouwd moeten kunnen worden (gold dat ook voor het oude college tav zorg en bijstand en hoef je niet naar de burgers te kijken?) en D66 vindt dat ouders informeren middels een flyer het oproepen tot tweespalt is. Houdt ze aub dus in het ongewisse, want anders krijg je alleen maar discussie.

U ziet, ik maak me zorgen maar hoop er maar het beste van. Ik hoop dus dat de leerlingen, ouders en leerkrachten van Maria Goretti ook tot de winnaars mogen behoren.

17 april 1941

was een bijzondere dag in het Gennepse. Op die dag werd de oudste inwoonster van Gennep 100jr. Dat was een gebeurtenis waar heel Gennep natuurlijk voor uit liep en waar de Gennepse harmonie evenals het Genneps Symfonie Orkest een serenade kwam brengen aan de eeuweling. Tot dat moment vielen de maatregelen van de nazi’s tegen Joden voor de Gennepse Joden nog relatief mee. In een isolement kwamen ze in Gennep nog niet. Op 9 april 1941 werd de honderdste verjaardag van ‘Moetje” Clazina van Leeuwen-Menassen groots gevierd. Maar er zou snel verandering komen.

Natuurlijk? Eigenlijk niet, want de Joden werden al meer en meer in een hoek geplaatst door de nazi's. Dat de gehele Gennepse bevolking en de Gennepse harmonie hulde komen brengen is dan natuurlijk toch wel bijzonder en laat de situatie in Gennep zien. Moetje van Leeuwen heeft de deportatie van haar dochter Jet 2 jaar later niet meer meegemaakt, want ze overleed in 1942. En kleinzoon Arthur met zijn vrouw Ellen Hoffmann vluchten die 9e april 1943 naar Berlijn, nadat ze hun dochter Anneke naar een onderduikadres hadden gestuurd. Zoon Simon dook 9 april 1943 onder op de Gennepse Heij bij Gradje Vervoort. Hij, Arthur en Arthur's dochter Anneke, hebben de oorlog overleefd. Ellen en haar tante Jet krijgen 21 april 2018 een struikelsteen.

Maar wie kan helpen? Het zou fijn zijn om nog mensen van de foto links te kunnen benoemen. Harrie Simons (fluitist) and pa Jaspers (kleine trom) zijn de enige, die ik kan thuis brengen. Wie helpt?

Een nieuw begin!

Myanmar 2018 - Gennep 1920

Ik laat wereldwijd bij onze bedrijven veiligheid en milieuzaken controleren en vandaag stuurde een van mijn teamleden de foto links. De foto is opgenomen langs de weg op weg naar het fabriek(je) dat we daar in Myanmar hebben. Ik moest meteen terugdenken aan een foto uit het album van Mies Mooren, die ik recent gescand heb.

De foto rechts laat de vader van Mies zien (electricien Mooren) boven in een paal aan de Niersweg om iets aan de electriciteitslijnen te doen. Op de achterrgrond zien we aan de overkant van de Niers Nieuw Buitenzicht (dat ruim 50jr later zou afbranden). De foto is van zo'n 100jr geleden.

Het lijkt dat Gennep een eeuw geleden en Myanmar nu te vergelijken is. De heren in Myanmar hebben echter wel veiligheidshesjes en helmen en de vader van Mies zit a) een stuk hoger, heeft b) niemand om te helpen en heeft c) helemaal geen veiligheidsvoorzieningen. Hij is overigens niet gevallen :-)

Wat ie wel heeft is een eigenaardige motor-aangedreven fiets. Dat moet in die tijd toch wel speciaal geweest zijn.

 

Gister, 20 maart is de lente begonnen en vandaag, 21 maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. In dubbel opzicht een nieuw begin dus.

100 jr Gemeenteraadsverkiezingen

Morgen, 21 maart 2018, zijn weer gemeenteraadsverkiezingen en u moet allemaal geen stemmen. Ik ga u mijn voorkeur hier niet verklappen, maar het is vooral belangrijk dàt u gaat stemmen, op welke van de 5 partijen dan ook. 1 ding is tenslotte zeker: ook al ben ik het regelmatig stinkend met deze of gene oneens, of denk ik dat ze het niet echt snappen, ze doen wel allemaal hun best en hebben het beste voor met Gennep en de Gennepenaren: dus: allemaal stemmen morgen! Om u alvast wat op te warmen wat plaatjes uit het verre verleden, maar ook het meer recente verleden. U ziet bv bv burgemeesters Wolters, van Banning, Gilissen en de Loo verschijnen. En niet alle kandidaten van morgen zijn nat achter de oren, want kijk maar eens op de foto van 12jr geleden. Veel plezier (en succes morgen allemaal)

1922. Het gemeentebestuur van Gennep poseert voor het stadhuis. Bovenste rij PJ Geurts (wethouder), WCMJ Wolters (Burgemeester: is straat naar vernoemd), APH Coolen (wethouder). Onderste rij: WH Ardts (secretaris), JM Hendriks, L de Groot, GL Pape en CW Steinman.
2006. De nieuw gekozen gemeenteraad poseert in het gemeentehuis (foto van website gemeente). 2 vrouwen zijn gekozen (1x namens D66, 1x namens PvdA)

In 1917 werd in Nederland algemeen kiesrecht ingevoerd voor alle mannen van 25jr en ouder. De vrouwen moesten wachten tot 1919. Er verschenen toen ook de eerste vrouwen op verkiezingslijsten. En Gennep had als 1 van de weinige gemeenten van Nederland de primeur dat een vrouw in de gemeenteraad werd gekozen. Omdat Gennep een kleine gemeente was met slechts 5 raadsleden, betekende dat meteen dat Gennep de grootste vertegenwoordiging vrouwen in de gemeenteraad had van heel Nederland (20%). We leven inmiddels 100jr later en hoe is het nu na morgen in Gennep gesteld met het aantal vrouwen in de gemeenteraad???? We hebben in ieder geval alvast 2 vrouwelijke lijsttrekkers.

Vroeger werd er met lijsten gewerkt. Kijk maar eens op het krantebricht met de uitslag van 19 juni 1935.

De gekozenen mochten 3 jr later met de nieuwe burgemeester van Banning (Wolters was inmiddels overleden) op de foto, bij de inhuldiging van die nieuwe burgemeester. En ook dat kwam natuurlijk in de krant.

Tenslotte nog een aantal foto's van de verkiezingen van 22 november 1972, en dus 46jr geleden. We zien een aantal oude bekenden op de foto (van de stembureau's). En de auto's? Die zien er tegenwoordig wat moderner uit. En voor de wat ouderen onder u: weet u het nog: herindeling.

Staatkundige en kerkelijke wijzigingen

Wiel vervolgt verder. We zitten inmiddels aan het eind van de Belgische tijd

Toen de 33jarige Van Alphen in 1812 tot pastoor in Gennep werd benoemd, was daar de dan 55jarige Conrad Th. Hermsen dominee. Er deed zich het merkwaardige feit voor, dat beide geestelijke leiders geboren Gennepenaren waren! De gereformeerde kerkgemeente telde ongeveer 10% van de Gennepse bevolking. De overige 90% waren op 20 joden na katholiek.

Geestelijke leiders
Pastoor en dominee konden over zaken Gennep betreffend goed met elkaar overweg. Maar bij godsdienstige onderwerpen werd de verstandhouding formeel. Toen in 1830 ds Hermsen zijn gouden ambtsjubileum als dominee vierde, kwamen volgens een verslag ‘roomsgezinden' ook feliciteren. Of pastoor Van Alphen daar bij was, wordt niet vermeld. Wanneer de 89jarige dominee in 1836 overlijdt, neemt de in het buitenlandse Heumen geboren Henricus Ruttinck de beroeping in Gennep aan.

Twee-eenheid
Augustus 1839 leest burgemeester Antoin J. Gilta publiekelijk een proclamatie voor, waarin hij vermeldt dat Gennep terugkeert in de schoot van het Koninkrijk Nederland. Het stadje ligt dan in een twee-eenheid: het hertogdom Limburg én de Duitse Bond. Pastoor Van Alphen -en met hem veel bemiddelde Gennepenaren- denken hiervan: zotter moet het toch niet worden. Zij mogen belasting betalen aan twee overheden: Nederland en de Bond. Aan Nederland onder meer om de schulden van de tiendaagse oorlog tegen … België te helpen dekken (1831) .

Horst
Het jaar daarop (1840) staat Gennep een nieuwe verandering te wachten. Dit keer in de kerkelijke overheid. Pastoor Van Alphen gaat met zijn Sint Martinusparochie behoren tot het nieuwe Apostolisch Vicariaat Limburg. Zijn superieuren worden vicaris J.A. Paredis in Roermond en de deken van Horst. De Gennepse parochie moet vanaf nu contacten gaan onderhouden met een vreemde plaats ergens over de Maas. Deze rivier is vanuit Gennep de enige ‘verkeersweg' richting Horst en vormt vooral 's winters een schier onneembare barrière.

Schaapjes
Pastoor Theodoor van Alphen voelt zich op zichzelf aangewezen. Samen met zijn kapelaan Lambertus Boudewijns zal hij met Gods hulp en eigen inzicht de schaapjes hoeden. De bordjes waren opnieuw verhangen. Maar je moest niet bij Van Alphen aankomen met zoals de wind waait, waait mijn jasje . Neen, op God, mijn Superieur, zal ik bouwen.

Protestantse kerk Gennep
Apostolisch vicaris J.A. Paredis (1840-1853)
Gennepse schimmen

Op 9 april 1943 moet het gezin Kaufman gedwongen door de Duitsers hun huis, Zandstraat 40, verlaten. Vader Jacob trekt de deur achter zich dicht en dochter Nannie legt bemoedigend haar hand op de schouder van haar vader. Selly Andriesse van de hoek van de Niersstraat-Markt staat te wachten om samen naar het station te lopen. Ook haar familie moet weg. Jacob neemt de hoed van zijn hoofd en wuift naar Jan Jetten, hun buurman van een paar deuren verder, die het allemaal staat te filmen.

Even later lopen ze met zijn allen naar het station. Een paar Gennepenaren lopen mee. Achteraan komt Jacob van Tankeren, die als leerling bij Voss op de Markt door zijn baas gevraagd is om met de fiets de koffers van het buur-gezin Andriesse te vervoeren.

Als ze in de trein gestapt zijn, wuiven ze nog naar de verzamelde Gennepenaren, die hun uitgeleide doen. Flarden van het Genneps volkslied zijn boven het geluid van de stoomtrein te horen.

Het zijn nu schimmen, de schimmen op de afbeelding links, afkomstig uit de film.

Op 21 april komen ze terug. Als de struikelstenen voor hen geplaatst worden.

U kunt nog tot ca half april struikelstenen sponsoren. Dit kost € 120,= Daarvoor wordt u vermeld in het (hopelijk prachtige) boek dat in september uitkomt en krijgt u ook gratis een examplaar van het boek. Aanmelden kan bij 1 van de leden van Monarch of via deze email-link. email

Natuurlijk kunt u ook als vereniging, buurt of zelfs politieke partij sponsoren. Zo sponsoren al bv basisschool de Ratel, de kinderen van de groepen 7 en 8 van Maria Goretti (2x), de stadsgidsen (3x), de kerkbesturen van de Martinus en Norbertus parochies. Hoe breder gedragen, hoe beter het is, als signaal dat we deze Gennepenaren niet vergeten zijn en ook als waarschuwing naar de toekomst, dat dit niet meer mag gebeuren.

Gennepse moves

Medeleven met politici

Ik had vandaag met ze te doen, op de laatste grootste campagnedag voor de gemeenteraadsverkiezingen van komende woensdag. Temperaturen de hele dag onder nul, een strakke oostenwind, gevoelstemperaturen van min 12 graden of erger en dan ergens op de tocht moeten staan om campagne voor de eigen partij of de eigen zetel te voeren. Vorige week, 10 maart, was het behoorlijk aangenaam (relatief gezien), maar de week ervoor op zaterdag 3 maart was ook al bitter en boos. Gelukkig mogen ze morgen naar binnen als om 14:00h het laatste debat wordt gehouden in de raadszaal van het stadhuis. U kunt er nog naar toe om vragen te stellen of gewoon om te horen wat ze te vertellen hebben. Moderator is Ger Michels en het wordt ook door Gennepnews uitgezonden. Veel plaats zal er echter niet zijn, want in de raadszaal kunnen volgens mij zo'n 70-75 personen. Als er van elke politieke partij 15 man zijn, dan is de raadszaal al vol en kan Gennepnews of andere media er niet eens meer bij. Maar misschien is het zó koud dat er genoeg plek over is, omdat anderen het te koud vinden om naar het stadhuis te gaan. :-) We zullen zien.

2 weken geleden: siberisch koud
zoals te zien bij het Geveltje
verleden week was het dan eindelijk goed campagne-weer. PvdA en VVD knus bij elkaar
vandaag, 17 maart, was het te koud om te fotograferen. Het CDA had beschutting gezocht bij Aarnoutse, de SP bij hun caravan bij de Turkse Italiaan, de VVD stond in de wind op de hoek vd Brugstraat en de PvdA ving wind op bij de Hema

D66 zag ik zo gauw niet, maar die zullen ook vast ergens in de kou gestaan hebben. 1 troost dames en heren: morgenmiddag in de raadszaal is het lekker warm.

Nederland, België, Nederland, wat wordt het..?

Wiel van Dinter vervolgt zijn verhaal over de harmonie. In 1830 breekt weer eens een spannende tijd aan:

Veranderingen

Theodoor van Alphen zag de kinderen van zijn overleden zus Clara opgroeien. Hij was zeer verheugd, toen neef Herman te kennen gaf priester te willen worden. Na zijn studies werd neef Herman in 1827 te Münster tot priester gewijd en nog dat zelfde jaar benoemd tot kapelaan… bij zijn heeroom in Gennep! Kapelaan Herman Michels was heel muzikaal en bespeelde zeer verdienstelijk het orgel van de Martinuskerk, wanneer organist Hendrik Berns afwezig was.

Nieuwe dirigent
Oktober 1828 musiceert het tot 10 leden uitgegroeide “Unitas et Fidelitas” na de hoogmis ter gelegenheid van de kerkherdenking van St. Victor te Xanten op het pleintje vóór de kerktoren. Dirigent Hendrik Berns voelt zich na afloop van het buitenconcert niet lekker. Hij gaat naar huis te bed en … overlijdt daags daarna. Het blaasorkest verliest plotseling zijn eerste dirigent. Op aandringen van zijn heeroom neemt kapelaan Herman Michels de muzikale leiding van de blaaskapel op zich.

Nieuwe natie
Niet lang daarna sijpelden er berichten door, dat er grote wrijvingen bestonden tussen Zuidelijk en Noordelijk Nederland. Vooral in de zuidelijke steden riepen groeperingen (katholieken en liberalen) om afscheiding van het protestantse Noorden. De grote mogendheden wilden geen nieuw wapengeweld zo kort na Napoleon. Ze dwongen een scheiding af door een onafhankelijk nieuwe staat België te erkennen.

België
Het hertogdom Limburg -en dus ook Gennep c.a.- komt bij het diplomatiek ingrijpen van de grote naties in België te liggen. Na de Gennepse kermis van1830 wordt die wisseling van nationaliteit merkbaar. Dinsdag 26 oktober 1830 vergadert de Gennepse gemeenteraad nog onder de beeltenis van koning Willem I. Vier dagen later, op zaterdag 30 oktober, is er op het stadhuis een extra vergadering. Daarin deelt Derk Berns mee, dat koning Leopold I van België hem benoemd heeft tot burgemeester van Gennep. Dezelfde functie die hij al bekleedde onder Willem I van Oranje. Gennep is Belgisch geworden. De Gennepenaren dienden de Nederlandse driekleur te vervangen door het Belgische zwart-geel-rood…

Definitief
Koning Willem I van het kleine Noord-Nederland weigert aanvankelijk de scheiding tussen Noord en Zuid te accepteren. Hij beschouwt de Belgische opstand als een binnenlandse aangelegenheid en stuurt augustus 1831 een troepenmacht naar het opstandige Brussel. Zijn politiek mislukt. Hij kan niet tegenhouden dat later bij het Verdrag van Londen Noord en Zuid definitief gescheiden blijven. Een onafhankelijk Koninkrijk België is een feit (1839). Het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden valt definitief uiteen en de landsgrens wordt vastgesteld. Er komt dan weer een Nederlands Limburg met daarin ook Gennep. Gennep hoort nu weer bij Nederland.

Koers
Pastoor Theodoor van Alphen komt ‘s zondags in zijn preek op de nieuwe nationaliteitswisseling terug. Hij zegt te kunnen begrijpen dat menigeen hierdoor de draad en de koers kwijt raakt. Hij houdt zijn parochianen voor, dat Gods kerk een veilige haven is, die een standvastige koers garandeert. Al zijn het veranderlijke tijden waarin men leeft, het schip der kerk vaart onder Jezus' hoede al eeuwen lang een onveranderlijke koers op de woelige wereldzee.

FOTO Drie portretten Willem I/ Leopold I/ Willem II; Gennep in de periode 1830-1840

13 juli 1940

wordt op Zonlichtheide Hans Stiemens begraven, de zoon van dokter Stiemens van Mariaoord en Zonlichtheide. Hans is in de meidagen van 1940 bij vliegveld Ypenburg gevallen in de gevechten tegen de Duitsers en wordt in juli herbegraven in Gennep. Zijn graf is nog steeds te vinden op die plek. De foto is afkomstig van Tonny Wilbers, die deze van de fam Stiemens heeft. Op de foto zien we ook de nu 200jaar oude harmonie van Gennep staan, die treurmuziek speelde bij de ter aarde bestelling. In de 20-er jaren was daar alleen maar hei, rond 1940 begonnen de struiken en bomen al op te komen en nu, 2018 lijkt het meer een soort bos.

Ellen Hoffmann

Is een van de 22, waarvoor za 21 april struikelstenen geplaatst worden. Maar we hebben natuurlijk al het Ellen Hoffmannplein dat in 1995 geopend werd, waarbij de plaquette werd onthuld door Anneke, de dochteer van Ellen. In 2001 werd het plein voorzien van de bekende mozaiek-cirkels en stenen, waarbij zo'n 280 Gennepenaren meegewerkt hebben: de oud-hoogheden, de politiek, Vitesse, Jong Nederland, de tennisverenigingen, de ambtenaren, de kerken, enz enz. Een paar plaatjes van beide gebeurtenissen. De afbeeldingen zijn afkomstig van "de romein" en van kapper vd Linden. De afbeeldingen zijn alle ook terug te vinden op de pagina "specials". Klik op 1 van onderstaande foto's voor het album:

onthulling naambordje door de dochter van Ellen Hoffmann in 1995
opening van het mozaiekplein in 2001
Jong Nederland
Vitesse

wat een raar weer de afgelopen 2 weken: eerst steenkoud, zodat er op 2 maart nog geschaatst werd op de Siep, dan die forse hagelbui van afgelopen donderdag, waar de hagel er de vrijdag nog lag, en dan nu mooi lenteweer.

2 maart werd er volop geschaatst op de Siep
do 8 maart: hagel
zo 11 mrt: de moonwalk van Jong Nederland zit erop
10 mrt: het zit er ook op voor Koppes uit Bergen. De staalconstructie van de Lidl is gereed
Gennep ook kerkelijk bij Nederland

Wiel vervolgt zijn verhaal. De Franse tijd is voorbij, Gennep is bij het koninkrijk der Verenigde Nederlanden gevoegd middels het verdrag van Wenen. En hoe is het in het Gennepse?

Als Gennep in 1815 opgenomen wordt in het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden, is het contact met de oude hoofdstad Kleef nog hecht. Welgestelde Gennepenaren gaan in Kleef naar de tandarts of dokter. De handelslui richten hun prijzen naar die op de Kleefse markt. Ze bezoeken nog steeds de Kleefse weekmarkt. Er rijdt twee keer per week een vracht- en postdienst naar/van de oude hertogstad.

Veranderingen
Pastoor Van Alphen heeft nauwe contacten met zijn collega's van ‘over de grens'. Veel parochiegeestelijken in deze regio zijn geboren in het Kleef-Pruisische grensgebied. Ook op kerkelijk terrein komen er nu veranderingen op gang. Het Pruisisch Rijnland gaat terug naar het bisdom Keulen. En wat gebeurt er met de parochies zoals Gennep, die staatkundig bij Nederland gevoegd zijn? (1815)

Grave
Ofschoon bij het Koninkrijk der Nederlanden horend, had pastoor Van Alphen vanaf 1815 zijn instructies toch nog altijd uit Aken gekregen. Maar in 1821 veranderde ook dat. De parochie Sint Martinus te Gennep moest zich vanaf dat jaar richten op het zogenaamde Apostolisch Vicariaat in Grave. De Duitse taal maakte plaats voor het Nederlands. Maar ja, op het stadhuis waren vanaf 1816 de akten van de Burgerlijke Stand al in het Nederlands (daarvoor in het Duits, Frans en weer Duits!).

Bazuinen
Pastoor Van Alphen accepteert hoofdschuddend deze zoveelste mutatie. Hij concentreert zich met hart en ziel op zijn parochianen. Het lichamelijk en geestelijk heil van arm en rijk komt op de eerste plaats. Aken of Grave, hij richt zich op de ene, onveranderlijke God daarboven. Zijn parochianen bij God brengen door onderricht, gebed, zang en luisterrijke rituelen, dàt is zijn taak. Zijn nieuwe blaasmuziek kwam in het Oude Testament bij het beleg van Jericho al voor (bazuinen)!

Faam
De muziekgroep “Unitas et Fidelitas” telt nu in 1821 al zeven actieve leden; ze is uniek aan beide zijden van de Maas. Dit jaar heeft dirigent kapelaan Berns met zijn muzikanten de eer gehad te mogen musiceren bij de installatie van de nieuwe pastoor Wilhelmus Soetekouw in Heijen. De faam van het ensemble heeft zich na drie jaar al tot ver buiten Gennep verspreid.

Cleve/Kleef
Gennep
Kleuters in 1951 en in 1960, niks barakken zoals in 2018!

Nu in 2018 dreigen Gennepse kleuters en schoolkinderen in barakken ondergebracht te worden. Tenminste, als het aan een aantal politieke partijen ligt, die blijkbaar perse de huidige uitwerking van de IKC plannen willen, waarbij Maria Goretti gesloopt wordt. Ik heb inmiddels zoveel objectieve en valide argumenten ingebracht dat er iets hartstikke niet deugt aan de huidige plannen, dat ik het bijzonder vreemd vind dat men als een stoomwals op het ingeslagen pad blijft voortwalsen. Het is volgens mij ook nog eens volstrekt tegen de wil van de school zelf. Waarom hoort de politiek niet eerst eens de MR van Maria Goretti?

Linksom of rechtsom zullen dus Gennepse kinderen in noodbehuizing ondergebracht gaan worden, door de keuze van met name D66, PvdA en SP. Je vraagt je af of ze daar nog gezond verstand hebben. (CDA is een beetje een twijfelgeval, want die wilden het ontwerp-besluit en het besluit om te bouwen van elkaar scheiden, zoals eigenlijk normaal zou zijn). Blijkbaar heeft in Gennep alleen de VVD nog gezond verstand, want die willen, dat zaken eerst eens een keer op een juiste en deskundige wijze naast elkaar gezet worden. U, als kiezer, heeft gelukkig een belangrijke stem dus om mee te bepalen of mijn kleinkinderen in barakken komen te zitten en of hun school (waar ik bang voor ben) uiteindelijk zal verdwijnen.

In plaats van de pietepeuterige onderwerpen van winkelsluiting en vuurwerk had dit aan de orde gebracht kunnen worden in het lijsttrekkersdebat van de Gelderlander. Wat is er belangrijker dan kinderen? En dan zijn vooral D66, PvdA en SP met hun keuzes voor uitwerking van het IKC bij mij dus aan het verkeerde adres. Ik heb het dan nog niet eens over die andere zaken als onjuiste voorstelling van zaken mbt de staat van gebouwen, verkeers-consequenties, dat de nieuwe school naar verwachting tenminste 5-6jr te klein zal zijn, het gebrek aan betrokkenheid van de school die het meest getroffen wordt en de financiële kant van de zaak. D66, PvdA en SP in Gennep: blijf van mijn kleinkinderen af en stop ze niet in noodbehuizing!!!!!!! Maar terug naar normalere tijden.

Hieronder 2 foto's uit 1951 en 1960, toen er nog geen sprake was van noodbehuizingen en barakken. Ik zag mezelf notabene ook nog terug op foto uit 1960.

mijn eigen kleuterklas in 1960. Nu sta ik in het midden
1951. De kleuters staan op de stoep op de Zandstraat voor nu in 2018 Boston en daarnaast het oude pand van Nillessen. De kinderen zijn op weg om een bloemenhulde te brengen bij het H Hartbeeld dat toen nog bij Bouman (nu in 2018 Chic de Friemel) stond. Anno 2018 staat dat beeld op de hoek Steendalerstraat-Wagenstraat
Struikelstenen en Monarch

Volgende maand, op 21 april worden de Gennepse struikelstenen gelegd en de avond tevoren zijn er 2 lezingen (uitnodigingen lopen via het LGOG). Daarvoor dient u zich trouwens aan te melden omdat we geen flauw idee hebben hoeveel mensen er zullen komen.

We zijn druk bezig met de voorbereidingen, maar ook met het boek en het lesmateriaal voor de scholen voor volgend schooljaar. Maria Goretti begint overigens al dit schooljaar voor de groepen 7-8.

Gennepenaren, die het nog bewust hebben meegemaakt zijn geinterviewd en we verzamelen foto's (kunnen we trouwens nog steeds gebruiken).

Maar wie is dat clubje nou, die dat organiseert? Dat is Monarch (dat staat voor Monumenten en Architectuur/Archeologie, maar ook voor een soort vlinder, die in het beeldmerk van Monarch terug komt).

De mensen van Monarch staan op de foto links die donderdagavond 8 maart over het onderwerp gehouden is. Gast-lid Harrie-Jan Metselaars staat niet op de foto, omdat hij deze dagen de Tefaf in Maastricht bezoekt, maar de vaste leden van Monarch zitten rond de tafel: vlnr: Jan Wessels, Henk Jaspers, Harm Teunissen, Mirso, Toon Peters, Frank d'Ancona en Ton van Bergen. O ja: zeer binnenkort volgt de speciale website over de Gennepse struikelstenen met alle mogelijke informatie, foto's en film-materiaal

 

De Agnes ULO, 1963

Ik kreeg een mailtje van Adry Van den Bergh-Jacobs. Zij leverde samen met Tilly Verstegen-Vullings en Marian Raymakers-Gerrits een nieuwe foto aan van een schoolklas van de Agnes ULO aan de Picardie en hadden met zijn drieën de meeste namen uitgepuzzeld van zowel klas 1a als 1b van het schooljaar 1963/1964. Dit is natuurlijk toegevoegd aan de special van de ULO/MAVO in Gennep.   Maar ook hier en nu. Daaronder een 3tal foto's: de eerste van de oorspronkelijke (openbare) ULO aan de (toen) Schoolstraat, welke straat na het in gebruik nemen van de Maasbrug voor het autoverkeer werd omgedoopt in Brugstraat. In 1921/1922 werd tussen de ULO en de woning van de bovenmeester een nieuwe openbare lagere school gebouwd ter vervanging van de openbare school die tegen de stadsmuur ten westen van de (oude) Martinuskerk stond. Die oude lokalen werden toen in gebruik genomen door Dr. Stiemens voor zijn behandelcentrum voor TBC patienten (Mariaoord, waar de huidige straatnaam van afstamt). Enfin. De openbare lagere school werd in 1927 omgeturnd door deken Kreyelmans tot een katholieke jongensschool. Hetzelfde gebeurde 10 jaar later met de openbare ULO. Die werd door Kreyelmans in 1938 omgeturnd in 2 aparte ULO's. 1 voor meisjes (Agnes ULO) en 1 voor jongens (Aloysius ULO). Na de oorlog werd in de 50-er jaren een nieuwe ULO voor meisjes gebouwd aan de Picardie en een nieuwe ULO voor jongens aan de Dr Nolensstraat. Het hele oorspronkelijke gebouw aan de Schoolstraat/Brugstraat werd toen de katholieke jongensschool St Martinus met hoofdmeester Beckers en als laatste hoofdmeester Dohmen.

Klas 1B Agnes Ulo 1963-1964

Onderste rij zittend vlnr: Maaike Fransman, Franca Dirks, ?, Thea Janssen, Wilma Hartman, Wilma v.d.Berg, Margriet Frederiks, Petra Fleuren.

Middelste rij knielend vlnr: Tilly Holtermans, Martha Beumeler, Annie Lamers, Adry Jacobs, Thea Gülen, Marian Gerrits

Boven staand vlnrs: Lenie ten Haaf, Betsy Holtermans, Loes Lely, Trudy Holtermans, Dhr. Van Hout, ?, Annemieke Lamers, Leny Burgers

Onderste rij zittend vlnr: Truus Stoffelen, Ria Willems, Willy Vos, Els Reintjes, Gerda Wikkers, Hennie Stoffelen, Ans Meeuwssen

Middelste rij knielend vlnr: Tilly Vullings, ?, Ria v.d. Ven, ?, ?, Corrie Noij, Ineke Simons, Jacqueline Peters-Rit

Boven staand vlnrs: Marijke Voss, Milly Passage, Lenie Simons, Carina Noij, Piet van Tienen, José Vedder, Marijke Van Ulft, Tineke Michels

ca 1915: de openbare ULO (aan de nu Brugstraat, waar het Bolwerk staat)
1961: Sacramentsprocessie in de Picardie. Het gebouw rechts is de Agnes ULO. (later 2nd hand en nu leeg staand en op de nominatie om gesloopt te worden) . De dit jaar 200jr oude harmonie loopt natuurlijk voorop in de processie, zoals indertijd bedoeld is door pastoor van Alphen bij de oprichting van de harmonie (zie van Dinter vertelt over de harmonie)

Ook in de toekomst volgen nog meer nieuwe leuke en interessante afbeeldingen. Blijf kijken!

Voor degenen die de oude voorpagina's nog eens willen zien:Oude voorpagina's

www.gennepnu.nl Binnenkort..... NIEUWE UPDATES.....Blijf kijken!